Historia Parafii

Gotycka świątynia w Przecznie oraz wzgórze pokryte drzewami,

na którym od połowy XIII wieku do połowy XV wieku funkcjonował gródek rycerski

Udokumentowana historia Przeczna sięga czasów piastowskich, w których mieszkańcy tej ziemi przyjmowali chrześcijaństwo. Materialnym świadkiem tych czasów są zachowane szczątki gródka rycerskiego. Z dokumentu z 1251 r. znamy imię rycerza Alberta Pacha z Przeczna. W roku 1272 gródek był złupiony przez Jaćwingów. Po odbudowie funkcjonował do XV wieku.

Budowa gotyckiej świątyni w Przecznie związana jest z powstaniem państwa krzyżackiego na terenach Ziemi Chełmińskiej, którą w pełni w swoje posiadanie Krzyżacy wzięli w 1235 roku. Data ta znajduje się również na chorągiewce wieńczącej zadaszenie wieży kościoła w Przecznie. XIII i XIV wiek to czas budowania sieci kościołów parafialnych na naszych ziemiach. W odróżnieniu od pozostałej części Mazowsza, którego częścią była wcześniej Ziemia Chełmińska, na terenach krzyżackich kościoły były wznoszone z kamienia. Około roku 1300 zbudowano świątynię parafialną w Przecznie. Z XIV wieku, oprócz kamiennych murów świątyni, zachowała się również kamienna chrzcielnica i kropielnica, kamienna posadzka w kruchcie kościoła, podstawa pierwszego ołtarza w prezbiterium oraz posiadająca wyjątkową wartość historyczną zachowana do dziś więźba dachowa. W średniowieczu kościół dedykowany został tajemnicy Podwyższenia Krzyża Świętego.

Podczas potopu szwedzkiego, który zakończył się w 1660 roku, zrabowano najcenniejsze elementy wyposażenia świątyni. Po zniszczeniach wojennych w małej wiejskiej świątyni w Przecznie powstało całe nowe wyposażenie. Z drugiej połowy XVII wieku pochodzi do dziś zachowana drewniana fryzowa podłoga, drewniany malowany strop o unikalnej konstrukcji, ława kolatorska, konfesjonały, ołtarz główny, w którym umieszczono najcenniejszy obraz Ukrzyżowania i dwa ołtarze boczne. Około 1680 roku zbudowano instrument organowy, który bez większych przeróbek przetrwał do dziś.

Kolejną tragedią, która dotknęła parafię, była epidemia cholery w 1737 roku, którą przeżył tylko jeden mieszkaniec Przeczna. Swoje uzdrowienie przypisywał cudownej interwencji św. Rozalii, pod której opiekę uciekają się mieszkańcy okolicy do dziś, gromadząc się przy jej kapliczce w przeczeńskim lasku. W wyniku pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku Ziemia Chełmińska znalazła się w zaborze pruskim. W 1776 roku parafia w Przecznie została przyłączona do parafii w Biskupicach i gotycka świątynia stała się kościołem filialnym przeżywając czas swoistego „uśpienia”. Nie było środków na przeprowadzenie żadnego poważniejszego remontu. Szczególną troskę o kościół przejęło wówczas prężnie działające Bractwo Przemienienia Pańskiego, które działa nieprzerwanie do dziś. Działalność Bractwa oparta jest na statucie zatwierdzonym w 1750 r. przez papieża Benedykta XIV, zaś odpust bracki ku czci Przemienienia Pańskiego stał się główną uroczystością związaną z kościołem. Ten czas ubóstwa kościoła w Przecznie okazał się ostatecznie czasem błogosławionym, gdyż dzięki temu ocalała większość zabytkowego wyposażenia świątyni w swojej pierwotnej formie, ze swoim najcenniejszym zabytkiem, którym jest instrument organowy.